ÝKÝNCÝ KISIM
Kuruluþ
BÝRÝNCÝ BÖLÜM
Tüzük ve Kuruluþ Bildirisi

Dernek tüzüðü
Madde 8 - Her derneðin bir tüzüðü bulunur. Bu tüzükte aþaðýda gösterilen hususlarýn belertilmesi zorunludur.
1. Derneðin adý ve merkezi,
2. Derneðin amacý ve bu amacý gerçekleþtirmek için, dernekçe sürdürülecek çalýþma konularý ve çalýþma biçimleri,
3. Dernek kurucularýnýn ad ve soyadlarý, meslek veya sanatlarý, ikametgahlarý ve tabiiyetleri,
4. Derneðe üye olma, üyelikten çýkma ve çýkarýlmanýn þart ve þekilleri,
5. Dernek genel kurulunun kuruluþ þekli, toplanma zamaný,
6. Genel kurulun görevleri, yetkileri, oy kullanma ve karar alma usul ve þekilleri,
7. Yönetim ve denetleme kurullarýnýn görev ve yetkileri, ne suretle seçileceði, asýl ve yedek üye sayýsý,
8. Derneðin þubesinin bulunup bulunmayacaðý, bulunacak ise, þubelerin nasýl kurulacaðý, görev ve yetkileri ile dernek genel kurulunda nasýl temsil edileceði,
9. Üyelerin ödeyecekleri yýllýk aidat miktarý,
10. Derneðin iç denetim þekilleri,
11. Tüzüðün ne þekilde deðiþtirileceði,
12. Derneðin feshi halinde mal varlýðýnýn tasfiye þekli.

Derneklerin tüzelkiþilik kazanmasý, kuruluþ bildirisi
Madde 9 - Dernekler, kuruluþ bildirisini ve eklerini merkezlerinin bulunduðu mahallin en büyük mülki amirliðine vermek suretiyle tüzelkiþilik kazanýrlar.
Kuruluþ bildirisinde, kurulacak derneðin adý, ikametgah adresi, kurucularýn adý, soyadý, doðum yeri ve tarihi, meslek veya sanatý, tabiiyeti ile ikametgahlarýnýn belirtilmesi ve bu bildirinin bütün kurucular tarafýndan imzalanmasý ve bildiriye kurucularýn nüfus cüzdaný örneklerinin, adli sicil belgelerinin ve kurucularýn ayrý ayrý düzenledikleri dernek kurucusu olabilme þartlarýný taþýdýklarýný belirten imzalý beyannamelar ile kurucular tarafýndan imzalanmýþ dernek tüzüðünün dört adedinin eklenmesi zorunludur.
Dernek organlarýnýn oluþmasýna kadar, dernek iþlerini yürütmeye ve derneði temsil etmeye yetkili geçici yönetim kurulu üyelerinin adý, soyadý ve ikametgahlarý ile yapýlacak yazýþma ve tebligatý almaya yetkili kiþi veya kiþilerin adý, soyadý ve adresleri de belirtilir.
Bildiri ve belgelerin alýndýðý anda ilgili mülki amirlikçe bir alýndý belgesi verilir.
Birden çok ilde faaliyet gösterecek derneklerin kuruluþ bildirisi ile tüzükleri, mahallin en büyük mülki amirliðince bir hafta içinde Ýçiþleri Bakanlýðýna gönderilir.

Kuruluþ bildirisi ve tüzüklerin incelenmesi
Madde 10 - Bir il'de faaliyette bulunacak derneklerin kuruluþ bildirisi ve eklerinin doðruluðu ile tüzükleri valiliklerce otuz gün içinde, birden çok il'de faaliyet gösterecek derneklerin kuruluþ bildirisi ve eklerinin doðruluðu ile tüzükleri Ýçiþleri Bakanlýðýnca doksan gün içinde incelenir.
Kuruluþ bildirisinde, tüzükte ve kurucularýn hukuki durumlarýnda kanuna aykýrýlýk veya noksanlýk tespit edildiði takdirde, bunlarýn giderilmesi geçici yönetim kurulundan yazý ile istenir. Bu yazýnýn tebliðinden itibaren otuz gün içinde belirtilen noksanlýklar tamamlanmaz veya kanuna aykýrýlýk giderilmezse mahallin en büyük mülki amirinin ihbarý üzerine Cumhuriyet Savcýlýðý derneðin feshi için yetkili mahkemeye baþvurur. Ayrýca derneðin faaliyetinin durdurulmasýný da isteyebilir.
(Mülga: 3/7/1997-4279/6 md.)
Kuruluþ bildirisinde ve tüzüklerde Kanuna, aykýrýlýk veya noksanlýk bulunmaz veya Kanuna aykýrýlýk veya noksanlýklar 2 nci fýkrada belirtilen süre içinde giderilmiþ bulunursa, kuruluþ bildirisini ve tüzükleri inceleyen makam keyfiyeti derneðe yazýyla bildirir.
Türkiye'de kurulan derneklerin yurt dýþýndaki faaliyetleri
Madde 11 - Uluslararasý beraberlik veya iþbirliði yapýlmasýnda yarar görülen hallerde;
1. Uluslararasý faaliyette bulunma amacýný güden derneklerin kurulmasý,
2. Mevcut derneklerin bu yönde faaliyet göstermesi,
3. Bir ve iki numaralý bentlerde sözü edilen derneklerin yurt dýþýnda þube açmasý veya yurt dýþýndaki benzer amaçlý dernek veya kuruluþlara katýlmasý,
Dýþiþleri Bakanlýðýnýn görüþü alýnmak suretiyle, Ýçiþleri Bakanlýðýnýn önerisi üzerine, Bakanlar Kurulunun izin vermesine baðlýdýr.
Yurt dýþýndaki bir dernek veya kuruluþa katýlmak isteyan dernekler veya üst kuruluþ, bu dernek veya kuruluþun statüsünün Türkçeye çevrilmiþ noterden onaylý iki örneðini Ýçiþleri Bakanlýðýna vermekle yükümlüdürler.
Türkiye'deki derneklerin katýldýðý veya iþbirliði yaptýðý yabancý dernek veya kuruluþlarýn, kanunlarýmýza ve ulusal çýkarlarýmýza uymayan veya kuruluþ amaçlarýyla baðdaþmayan faliyetlerde bulunmasý halinde, Türkiye'de kurulmuþ derneðýn, bu yabancý dernek veya kuruluþlarla olan iliþkilerine Dýþiþleri Bakanlýðýnýn görüþü alýnmak suretiyle Ýçiþleri Bakanlýðýnýn önerisi üzerine, Bakanlar Kurulu kararýyla son verilir.

Yurt dýþýnda kurulan derneklerin Türkiye'deki faaliyetleri
Madde 12 - Yurt dýþýnda kurulan ve uluslararasý beraberlik ve iþbirliði saðlamak amacýný güden derneklerin;
1. Türkiye'de þube açmalarýna,
2. 11 inci madde uyarýnca kurulmalarýna veya uluslararasý faaliyette bulunmalarýna Bakanlar Kurulunca izin verilen kuruluþlara veya derneklere katýlmalarýna veya bunlarla iþbirliðinde bulunmalarýna,
Ýþbirliði veya müþterek faaliyetlerin yararlý olacaðýna kanaat getirilmesi halinde, karþýlýklý olmak kaydýyla Dýþiþleri Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak, Ýçiþleri Bakanýlýðýnýn önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca izin verilebilir.
Yukarýdaki fýkrada söz konusu edilen derneklerin, kanunlarýmýza veya ulusal çýkarlarýmýza uymayan veya kuruluþ amaçlarýyla baðdaþmayan faaliyetlerde bulunmasý halinde, açýlmýþ þubelerinin kapatýlmasýna veya verilen iznin geri alýnmasýna, Dýþiþleri Bakanlýðýnýn görüþü alýnarak Ýçiþleri Bakanlýðýnýn önerisi üzerine Bakanlar Kurulu yetkilidir.

Ýlan
Madde 13 - Dernek tüzüðü ve ikametgahý, Kanunun 10 uncu maddesinin dördüncü fýkrasý gereðince yapýlan bildirimden itibaren onbeþ gün içinde mahalli bir gazetede, gazete çýkmayan yerlerde ise il merkezinde çýkan bir gazetede yayýmlanýr. Bu gazetenin beþ nüshasý, yayýmý tarihinden itibaren en geç onbeþ gün içinde, geçici yönetim kurulu tarafýndan dernek merkezinin bulunduðu yerin en büyük mülki amirliðine verilir.
Tüzüklerde ve dernek ikametgahlarýnda yapýlan deðiþiklikler de ayný usule tabidir.

Ýlk genel kurul toplantýsý
Madde 14 - Dernekler, tüzüklerinin gazetede yayýmlandýðý günü izleyen altý ay içinde ilk genel kurul toplantýlarýný yapmak ve organlarýný oluþturmak zorundadýrlar.
Bu zorunluluða uyulmamasý halinde, mahallin en büyük mülki amiri derneklerin kendiliðinden daðýImýþ sayýlmasýna karar verir.

Dernek kütüðü ve kayýt iþleri
Madde 15 - Ýçiþleri Bakanlýðýnca Emniyet Genel Müdürlüðünde ve illerde emniyet müduülüklerinde derneklerin kaydolunacaðý Dernekler Kütüðü tesis olunur.
Emniyet Genel Müdürlüðündeki Dernekler Kütüðüne, bütün konfederasyon, federasyon ve dernekler ile þubeleri ve merkezleri yurt dýþýnda bulunan derneklerin Türkiye'de açýlmýþ þubeleri kaydolunur.
Ýllerdeki dernek kütüðüne, merkezleri o il sýnýrlarý içinde bulunan konfederasyon, federasyon ve dernekler ile þubeleri ve merkezi baþka illerde veya yurt dýþýnda olan derneklerin o il sýnýrlarý içinde açýlan þubeleri kaydolunur.

ÝKÝNCÝ BÖLÜM
Üyelik

Üye olma hakký
Madde 16 - Medeni haklarý kullanma ehliyetine sahip ve onsekiz yaþýný bitirmiþ bulunan herkes derneklere üye olabilir.
Ancak, özel kanunlarýnda aksine hüküm bulunmamak þartýyla;
1. (Deðiþik: 3/7/1997-4279/5 md.) aþaðýda gösterilenlerden:
a) Anayasa Mahkemesi üyeleri, Anayasa Mahkemesince,
b) Yargýtay üyeleri, Yargýtay Birinci Baþkanlýk Kurulunca,
c) Danýþtay üyeleri, Danýþtay Baþkanlýk Kurulunca,
d) Sayýþtay meslek mensuplarý ile savcý ve yardýmcýlarý Sayýþtay Daireler Kurulunca,
e) Hakim ve savcýlar, Hakimler ve Savcýlar Yüksek Kurulunun görüþü alýnarak Adalet Bakanlýðýnca,
Verilen müsaade üzerine;
2. Bu Kanunun dördüncü maddesinde belirtilen diðer kamu hizmeti görevlileri ise ilgili bulunduklarý bakanlýkca tespit ve ilan edilen,
Derneklere üye olabilirler.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fýkrasýnýn (2) ve (3) numaralý bendlerinde gösterilenler ile diðer kanunlarýn derneklere üye olamayacaklarýný belirttiði kiþiler, ortaokul ve ortaöðretim öðrencileri dernek üyesi olamazlar.
Bu Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fýkrasýnýn (4) numaralý bendinde gösterilenler, bu bentte belirtilen yasak süresince dernek üyesi olamazlar.
Yükseköðretim öðrenci derneklerine öðrenci olmayanlar; bu Kanunun 39 uncu maddesinde gösterilen derneklere, derneðin kurulduðu kamu kurum ve kuruluþlarýnda çalýþmayan kamu hizmeti görevlileri ve kamu hizmetlerinde çalýþan meslek mensuplarý tarafýndan kurulan derneklere de o meslekten olmayanlar (...) üye olamazlar.
Türk vatandaþý olmayanlarýn derneklere üye olabilmeleri için Türk vatandaþlarýnda aranan þartlardan baþka, o yabancýnýn Türkiye'de ikamet etme hakkýna sahip olmasý da gereklidir. Fahri üyelik için ikamet þartý aranmaz.
Dernek yönetim kurulu, üyelik için yapýlan müracaatlarý en çok otuz gün içinde üyeliðe kabul veya isteðin reddi þeklinde karara baðlayýp sonucunu müracaat sahibine yazý ile duyurmak zorundadýr.
Yükseköðretim öðrencilerinin, kurumlarýndan alacaklarý öðrenci belgesi ile öðrenci derneklerine yaptýklarý müracaat üzerine üyeliðe kabulleri zorunludur.

Üyeliðin sona ermesi
Madde 17 - Öðrenci derneði üyesi iken öðrencilik sýfatý sona erenlerin, 39 uncu maddeye göre kamu hizmeti görevlilerince kurulan derneklerin üyesi iken o derneðin kurulduðu kamu kurum veya kuruluþundan veya kamu hizmetinden emeklilik dýþýnda herhangi bir nedenle ayrýlanlarýn, derneklere üye olan hakkýný kaybedenlerin ve dernek tüzüðüne aykýrý hareketlerinden dolayý üyelikten çýkarýlanlarýn, kayýtlý bulunduklarý derneklerdeki üyelikleri sona erer.
Yukarýda belirtilen durumlardan birinin tespiti halinde, üyelik kaydý dernek yönetim kurullarýnca silinir.

Üyelerin haklarý
Madde 18 - Hiç kimse bir derneðe üye olmaya ve dernekte üye kalmaya zorlanamaz. Her üye istifa hakkýna sahiptir.
Dernek üyeleri eþit haklara sahiptir. Dernek tüzüklerinde, üyeler arasýnda dil,ýrk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sýnýf farký gözeten hükümler bulunamaz ve tüzüðe eþitliði bozan veya bazý üyelere ayrýcalýk tanýyan hükümler konulamaz.
Ancak;
1. Dördüncü maddede belirtilen kamu hizmeti görevlileri, 16 ncý madde gereðince üye olabilecekleri derneklerin,
2. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, özel gelir kaynaðý veya özel imkanlarý kanunla saðlanmýþ olan kamu yararýna çalýþan derneklerin,
Yönetim ve denetleme kurullarýnda görev alamazlar.
(Deðiþik: 2/3/1988 - 3415/1.md.) Her üyenin genel kurulda bir oy hakký vardýr, üye oyunu bizzat kullanmak zorundadýr.
Fahri üyeler istedikleri takdirde aidat verebilirler. Fahri üyelerin oy hakký yoktur.